Buurserbeek te Buurse bij Enschede
Eric Ooink
5 juli 2016
Ansichten afl. 19
De foto toont de Buurserbeek, ter hoogte van het Natuurvriendenhuis Den Broam in Buurse. Het geeft de situatie weer van voor de omvangrijke verbeteringswerken (kanalisatie) uit de jaren 1937-1938. De poststempel vermeldt de datum 10 september 1935 en de ontvanger was de heer H. Prins, p/a R. Prins, Ommerwoeste te Ommen. De afzender heeft ons een waas van geheimzinnigheid nagelaten. Kennelijk ging het om een ‘date’ van 10 en 18 augustus. Hij of zij schreef namelijk: “afz. 10.8” en daaronder: “18.8 Enschede”………
De Buurserbeek vormde ooit de bovenloop van de Regge. Het riviertje ontspringt als de Aa in het Almsiecker Brook, een bosrijke en moerassige streek, ongeveer vijf kilometer ten zuiden van Ahaus. Bij de Haarmühle bereikt de beek de Nederlandse grens, waar de naam verandert in Buurserbeek. Van Buurse stroomt de Buurserbeek zuidelijk langs Haaksbergen in de richting van Rietmolen. Bij de Muilvisbrug in de Mentinksweg en na een verval van ruim 15 meter verlaat de beek de gemeente Haakbergen, maar ook de provincie Overijssel. In Diepenheim krijgt hij de naam Schipbeek. Bij Deventer stroomt het water van ‘onze’ beek in de IJssel. Op Nederlands grondgebied is de beek zo’n 59 km lang. Een wandeltocht langs de beek op Haaksbergs grondgebied is ruim 16 km lang.
Door de eeuwen heen is de beek diverse keren verbeterd/vergraven. Ook bij Buurse, waar de loop van ‘de oude beek’ nog bekend is. Misschien ligt het meest ‘originele’ deel van de beek op het tracé Braambrug-Haarmühle, hoewel men ook hier in 1937-1938 flink heeft huisgehouden. Het gebied richting Duitse grens is bijzonder fraai, waar ook het aanwezige reliëf in het landschap aan bijdraagt. Het gebied aan de noordkant van de beek kennen we als de Huurne- of Hanebulten. Over de oorsprong van de naam Hanebulten en het ontstaan van de hoogteverschillen vertelt de schrijfster en dichteres Cato Elderink (1871-1941), die veel op het Nijenhuis in Buurse verbleef.
Hierbij enkele strofen uit haar gedicht ‘De Hoenen’:
Woor de Buursche Bekke kroonkelt duur ’t laand,
Lig ‘nen weusten hook groond. Gèl gleensterend zaand.
En heugten met grovve dannen begreuid,
Dee de noalden oaver de groond hen streuit.
Eénleuzig en stil is et lèven hier
In dee Hanenbeulten. Niks hef der tier.
Wos dow weten, woorum of dat hier zoo heet?
Dan za’k di-j vertellen, wat ik der van weet.
Hier onder dee heugten door is walleer,
Zoo zeg men, begraven ‘nen machtigen heer.
Kapitein Hanenberg, schreef zik den man.
Door heet et hier Hanenbeulten van.
Dee beulten, woo dee hier ‘ekommen zeent,
Dat hef mi-j mien besmoor vertèld as keend,
Ze zeent nig van zölfs oet de groond ‘ekommen;
Hes dow van dat Hoenenvolk nooit vernommen?
Dat mot keerls wên ‘ewest, zoo groot en zoo breed,
As den leendenboom, dee an de putte steet.
Lang is dat ‘eleen, dat ze woanden in ’t laand:
k Zin oald, meer ‘k heb ze toch nich meer ‘ekaand.
Dee greuven en hebt disse bekke verlegd;
“An d’oalde bekke”, wo’dt now nog ‘ezegd.
Van dee stèèn, woar ’t water stroomden walleer”
Völ langer dan meinschengedènken is ’t heer.
En was in den oavend et dagwèrk ‘edoan,
Dan hebt an de bekke de Hoenen ‘estoan,
En hebt van de groote schuppen et zaand
Estrekken: zoo kwammen dee beulten in ’t laand.
Uit: Oet et Laand van Aleer; Twènther Vertelsels door C.Elderink.
Buurserbeek te Buurse bij Enschede
Eric Ooink
5 juli 2016
Ansichten afl. 19
De foto toont de Buurserbeek, ter hoogte van het Natuurvriendenhuis Den Broam in Buurse. Het geeft de situatie weer van voor de omvangrijke verbeteringswerken (kanalisatie) uit de jaren 1937-1938. De poststempel vermeldt de datum 10 september 1935 en de ontvanger was de heer H. Prins, p/a R. Prins, Ommerwoeste te Ommen. De afzender heeft ons een waas van geheimzinnigheid nagelaten. Kennelijk ging het om een ‘date’ van 10 en 18 augustus. Hij of zij schreef namelijk: “afz. 10.8” en daaronder: “18.8 Enschede”………
De Buurserbeek vormde ooit de bovenloop van de Regge. Het riviertje ontspringt als de Aa in het Almsiecker Brook, een bosrijke en moerassige streek, ongeveer vijf kilometer ten zuiden van Ahaus. Bij de Haarmühle bereikt de beek de Nederlandse grens, waar de naam verandert in Buurserbeek. Van Buurse stroomt de Buurserbeek zuidelijk langs Haaksbergen in de richting van Rietmolen. Bij de Muilvisbrug in de Mentinksweg en na een verval van ruim 15 meter verlaat de beek de gemeente Haakbergen, maar ook de provincie Overijssel. In Diepenheim krijgt hij de naam Schipbeek. Bij Deventer stroomt het water van ‘onze’ beek in de IJssel. Op Nederlands grondgebied is de beek zo’n 59 km lang. Een wandeltocht langs de beek op Haaksbergs grondgebied is ruim 16 km lang.
Door de eeuwen heen is de beek diverse keren verbeterd/vergraven. Ook bij Buurse, waar de loop van ‘de oude beek’ nog bekend is. Misschien ligt het meest ‘originele’ deel van de beek op het tracé Braambrug-Haarmühle, hoewel men ook hier in 1937-1938 flink heeft huisgehouden. Het gebied richting Duitse grens is bijzonder fraai, waar ook het aanwezige reliëf in het landschap aan bijdraagt. Het gebied aan de noordkant van de beek kennen we als de Huurne- of Hanebulten. Over de oorsprong van de naam Hanebulten en het ontstaan van de hoogteverschillen vertelt de schrijfster en dichteres Cato Elderink (1871-1941), die veel op het Nijenhuis in Buurse verbleef.
Hierbij enkele strofen uit haar gedicht ‘De Hoenen’:
Woor de Buursche Bekke kroonkelt duur ’t laand,
Lig ‘nen weusten hook groond. Gèl gleensterend zaand.
En heugten met grovve dannen begreuid,
Dee de noalden oaver de groond hen streuit.
Eénleuzig en stil is et lèven hier
In dee Hanenbeulten. Niks hef der tier.
Wos dow weten, woorum of dat hier zoo heet?
Dan za’k di-j vertellen, wat ik der van weet.
Hier onder dee heugten door is walleer,
Zoo zeg men, begraven ‘nen machtigen heer.
Kapitein Hanenberg, schreef zik den man.
Door heet et hier Hanenbeulten van.
Dee beulten, woo dee hier ‘ekommen zeent,
Dat hef mi-j mien besmoor vertèld as keend,
Ze zeent nig van zölfs oet de groond ‘ekommen;
Hes dow van dat Hoenenvolk nooit vernommen?
Dat mot keerls wên ‘ewest, zoo groot en zoo breed,
As den leendenboom, dee an de putte steet.
Lang is dat ‘eleen, dat ze woanden in ’t laand:
k Zin oald, meer ‘k heb ze toch nich meer ‘ekaand.
Dee greuven en hebt disse bekke verlegd;
“An d’oalde bekke”, wo’dt now nog ‘ezegd.
Van dee stèèn, woar ’t water stroomden walleer”
Völ langer dan meinschengedènken is ’t heer.
En was in den oavend et dagwèrk ‘edoan,
Dan hebt an de bekke de Hoenen ‘estoan,
En hebt van de groote schuppen et zaand
Estrekken: zoo kwammen dee beulten in ’t laand.
Uit: Oet et Laand van Aleer; Twènther Vertelsels door C.Elderink.